امروزه به منظور راحت تر شدن انبارداری، استفاده از انواع قفسه بندی انبار بسیار گسترش پیدا کرده است. این قفسه بندی ها موجب منظم تر شدن کسب و کار شده و خرید و فروش کالاها را آسان تر می کند. در سال های اخیر، سیستم انبارداری و قفسه بندی انبارها با پیشرفت های تکنولوژیکی دچار تغییر و تحولات مهمی شده است. افزایش سرعت در جابجایی کالاهای انبار و همچنین چینش بهتر کالاها از جمله این تغییر و تحولات می باشد. قفسه ها را بر اساس نوع کاربرد به انواع مختلفی مانند کمد ریلی انبار ، کمد ریلی مکانیکی ، قفسه ریلی ترکیبی ، ... تقسیم می کنند که هر کدام از آن ها دارای ویژگی های خاص و منحصر به فردی است.
از دیگر مزایای قفسه بندی انبار و فروشگاه ، استفاده بهینه و بیشتر از فضا ست که با طبقه بندی محصولات و کالاها می توان آنها را مرتب چیدمان کرد و به آسانی در دسترس خواهد بود، همچنین موجب صرفه جویی در وقت و به حداقل رساندن اتفاقات ناخوشایند و خسارت درمجموعه می شود. قفسه ها را بر اساس نوع کاربرد به انواع مختلفی تقسیم می کنند که هر کدام از آن ها دارای ویژگی های خاص و منحصر به فردی است.
گروه دیگری از قفسه ها که تحمل وزنی بسیار بالاتری نسبت به قفسه های فروشگاهی دارند تحت عنوان رک انبار شناخته می شوند. کارخانه ها ، صنایع پتروشیمی، اتومبیل سازی و تمامی صنایع تولیدی و خدماتی نیازمند انبارهایی به منظور نگهداری و ارسال کالا هستند. در صنایع مختلف، انبارها بخش مهمی از فرآیند لجستیک و زنجیره تأمین را بر عهده دارند. از دیرباز در انواع انبارها، قفسه انبار از پرکاربردترین تجهیزاتی است که مورد استفاده قرار می گرفته است. قفسه بندی انبار از همان اوایل پیدایش انبارها به عنوان راهکاری موثر در استفاده بهینه از فضا پیاده سازی می شده است. امروزه از انواع قفسه و قفسه بندی های ویژه انبار همه انبارهای نگهداری و ارسال کالا بهره می برند که این قفسه ها با فراهم نمودن چیدمان تا ارتفاع بالا، فضای بیشتری در اختیار انبارداران قرار می دهند.
وجه تمایز این نوع از قفسه ها استحکام بالا، مقاومت بیشتر در برابر ضربه و وزن زیاد در مقایسه با قفسه های سبک و نیمه سبک مورد استفاده در فروشگاه است.
انواع قفسه راک انبار
قفسه های انبار که عموما به راک انبار نیز شهرت دارند را می توان به انواع : سبک، نیمه سنگین و سنگین تقسیم نمود. این قفسه ها با استحکام بالا عمدتا از جنس فلز تهیه می شوند که بسته به ابعاد و ضخامت ورق و پروفیل های مورد استفاده در ساخت آنها، تحمل وزنی و ظرفیت متفاوتی نیز خواهند داشت. قفسه یا رک انبار سبک عمدتا در انبارهای تجارت الکترونیک که در آنها چیدمان کالا به صورت تک و یا جعبه های کوچک است مورد استفاده قرار می گیرد. در این انبارها سفارشات از مشتری نهایی بصورت مستقیم دریافت، از سطح انبار جمع آوری، بسته بندی، و در نهایت ارسال می گردد. قفسه های فلزی علاوه بر انبار، کاربرد گسترده ای در انواع فروشگاه نیز دارند.
قفسه نیمه سنگین انبار نیز کاربرد گسترده ای در انواع انبار دارد. انبارهای دپو در بخش تجارت الکترونیک و یا انبارهایی که کالاهای نیمه سنگین نگهداری می کنند، می توانند از این گروه قفسه ها استفاده نمایند.
قفسه بندی انبار سنگین یا قفسه راک سنگین گروه دیگر از انواع قفسه های انبار است که تحمل وزنی به نسبت بالاتری در مقایسه با دو نوع دیگر دارند. این قفسه ها عمدتا در انبارهای خودرو، ابزارآلات و تأسیسات، ماشین آلات و برخی دیگر از انواع کالاهای سنگین و حجیم کاربرد دارد.
طراحی و ساخت قفسه رک انبار
در ساخت قفسه های راک از تقویت کننده های عمودی، افقی و یا مایل به منظور افزایش استحکام و تقویت قفسه استفاده می شود. ناودانی های افقی و عمودی به کاررفته در بخش زیرین طبقات نیز از دیگر تجهیزات تقویتی است که موجب استحکام محصول نمایی می شود.
نصب و دمونتاژ این قفسه ها در حالت کلی می تواند به دو روش با و بدون پیچ باشد. در مدل های پیچ دار از پیچ و مهره برای اتصال قطعات مختلف از جمله بازویی و ستون ها استفاده می شود در حالیکه در مدل های بدون پیچ، نوع طراحی ستون و بازویی ها به نحوی است که بدون نیاز به پیچ و مهره به یکدیگر متصل و در داخل هم قفل می شوند. از اینرو نصب و دمونتاژ این تجهیزات عمدتا به راحتی امکان پذیر بوده و شرایط تغییر طراحی داخل انبار میسر است.
نوع دیگر از قفسه انبار قفسه های پالت راک هستند که بر روی پالت ها و به منظور چینش آنها بر روی یکدیگر انجام می شود.
از جمله قطعات قفسه های راک می توان به : ستون، بازویی، ناودانی، تقویت کننده ها و اتصالات اشاره نمود که همانطور که ذکر شد در مدل های بدون پیچ و مهره اتصالات با استفاده از زبانه های طراحی شوده روی محصول انجام می شود.
نکته مهم در قفسه بندی راک سنگین و یا سایر انواع قفسه های انبار، رعایت استانداردهای مربوط به فواصل بین راهروها در انبار است. از آنجا که برداشت و گذاشت کالا بر روی این قفسه ها عمدتا توسط لیفتراک انجام می شود، نیاز است تا فاصله استانداردی به منظور تردد راحت ماشین آلات در بین راهروها در نظر گرفته شود.
به علاوه لحاظ نمودن نکات ایمنی از جمله به حداقل رساندن احتمال ریزش قفسه و یا سقوط کالا از دیگر نکاتی است که در هنگام ساخت و چیدمان قفسه بندی راک سنگین بایستی مورد توجه قرار گیرد.
در انبارهای پیشرفته ای مانند انبارهای آمازون و والمارت در صورتی که این قفسه بندی ها در انبار تا ارتفاع زیاد انجام شود، برای برداشت و یا گذاشتن محصول در قسمت های مختلف از ربات های خاصی که برای این منظور طراحی شده است استفاده می شود.
